سال‌ها از شعار «نه شرقی، نه غربی» که در روزهای پایانی انقلاب ۵۷ بر سر زبان‌ها افتاد، گذشته است؛ شعاری که بر سر در ساختمان وزارت امور خارجه نقش بسته و طی این چهل و اندی سال، کم نبوده وقایعی که اذهان را به آن جلب کرده باشد. آخرینِ این وقایع بحث «نگاه به شرق» و انعقاد سند راهبردی همکاری‌های جامع ۲۵ ساله با جمهوری خلق چین بود و همین‌طور سفر پر حاشیه ابراهیم رئیسی به مسکو و صحبت‌ها پیرامون تدوین یا امضای سند همکاری مشترک مشابهی با روسیه، این یکی به مدت ۲۰ سال.
معمولا هر بار که ضعف فیلم و سریال‌های تلویزیونی آزارمان می‌دهد، با شوقی توأم با افسوس یادی هم می‌کنیم از سریال‌های جذاب و ماندگار سال‌های دور. آن زمان که رضایت مخاطب برای صداوسیما ارزش داشت و با بودجه‌هایی بسیار کمتر از امروز (با احتساب نرخ تورم)، سریال‌هایی به مراتب جذاب‌تر ساخته می‌شد. از سربداران و روزی روزگاری گرفته تا سلطان و شبان و ابن سینا. البته تلویزیون از خرید آثار خوب خارجی هم غافل نبود؛ سریال‌هایی چون ارتش سری، از سرزمین شمالی و سال‌های دور از خانه (اوشین) تنها بخشی از ان‌هاست. در این میانْ سریال‌های پلیسی و معمایی نیز جایگاه ویژه‌ای داشتند. از خانم مارپل و هرکول پوآروی اگاتا کریستی گرفته تا شرلوک هلمز سر آرتور کانن دویل و ماجراهای ناوارو. البته همواره تیغ تیز سانسورهای اعصاب خردکن و بی‌دلیل هم بر پیچیدگی معمای داستان نزد مخاطب ایرانی‌اش می‌افزود!
مفهوم جهانی‌شدن پس از پایان سیطره اتحاد جماهیر شوروی (سابق) بر حدود نیمی از این کره خاکی و با بیان پایان تاریخ فوکویاما وارد عرصه ادبیات سیاسی بین‌الملل گردید. به فراخور این مفهوم دو عرصه جدید هم به روی سیاست‌گذاران بین‌المللی باز شد؛ یکی پی بردن به نقش ارتباطات و دیگری انتقال سریع و آسان اطلاعات. از هر دوی این‌ها می‌شد با استفاده از قدرت رسانه، به تنظیم افکار عمومی جهانی در راستای منافع گروهی خاصی اقدام کرد. جهان کوچک‌تر می‌شد و در کنارش نظمی نوین هم قرار بود که پا به عرصه وجود گذارد.
دیروز توافق صلحی میان آمریکا و طالبان در قطر به امضا رسید. در این نشست نمایندگان بیش از سی کشور و سازمان بین‌المللی حضور داشتند ولی هیچ نماینده‌ای از دولت مستقر و قانونی افغانستان در محل نبود. زلمی خلیل‌زاد نماینده آمریکا (در طی ۱۸ ماه گفت‌وگوهای میان آمریکا و طالبان) خود از افرادی بود که در حمله ۲۰۰۱ آمریکا به مقرهای طالبان در افغانستان، نقشی پررنگ و مشاوره‌ای برای جورج بوش داشت. ملا عبدالغنی برادر از فرماندهان بلندمرتبه طالبان و رییس دفتر سیاسی این گروه در قطر پس از امضای این توافقنامه ضمن رد مشروعیت دولت افغانستان ابراز داشت که عزم طالبان برای ایجاد حکومتی اسلامی همچنان پابرجاست. وی سخنی از اراده و خواست مردم در تعیین سرنوشت خودشان نزد!
مجله‌ی نیویورک تایمز آن را اثری هوشمندانه و حاکی از تسلط نویسنده به اوضاع جهان می‌داند و نشریه اکونومیست آن را یک منبع معتبر برای پژوهشگران و سیاست‌گذاران معرفی کرده است. «جهان پس از آمریکای ابرقدرت» یا آنچه به فارسی «بازی بزرگان» هم ترجمه شده در باب قدرت‌های نوظهور در عرصه‌ی بین‌المللی و تعریف و تبیین روابط قدرت میان آمریکا و این بازیگران است. بازی قدرت میان قدرت‌های نوظهوری چون چین، هند و تا حدودی هم روسیه از نظر «فرید زکریا» نویسنده‌ی کتاب دارای مؤلفه‌هایی چون سیاست، اقتصاد و فرهنگ است. زکریا در این کتاب اوج‌گیری قدرت سیاسی جهان غرب را ناشی از خیزش اجتماعی این بلوک و گذر از پروسه‌ای می‌داند که شاکله‌ی کنونی دنیای امروز، ثمره‌ی انقلاب‌های علمی، تکنولوژیک، تجاری، سرمایه‌داری و کشاورزی صنعتی است.
جوزف بایدن، معاون باراک اوباما، رئیس جمهوری پیشین ایالات متحده در مصاحبه ای با برنامه «ساعت اخبار» شبکه PBS در پاسخ به اینکه چه اظهارنظری درباره‌ی توییت‌های اخیر دونالد ترامپ، رئیس جمهور منتخب ایالات متحده گفت: «دونالد بزرگ شو!»این سه کلمه در عین سادگی، می تواند حاوی معنا و مفهومی فراتر از شعارها و وعده های جنجالی دونالد ترامپ (ازجمله کشیدن دیوار در مرز مکزیک، انتقال سفارت از تلاویو به بیت‌المقدس، ایجاد محدودیت یا مجازات برای تولیدکنندگان خارج از ایالات متحده) به همراه داشته است.آیا منظور جو بایدن از بیان این عبارت تنها دغدغه ای ذهنی و یا توصیه ای اخلاقی! بوده که رئیس جمهور کشوری چون ایالات متحده نمی تواند تا مدت ها به گفتن شعارهای انتخاباتی و کلی گویی مبادرت ورزد؟ یا اینکه در کُنه این عبارت، حقیقتی تلخ پیش روی دولت جدید آمریکا وجود دارد و آن رویارویی نه تنها با کشورها یا نهادهای بین المللیِ دیگر به طور انفرادی از یکسو؛ بلکه از سویی دیگر با جامعه بین المللی در کلیت آن است که رفته رفته می رود برای خود هویتی مستقل از یکایک دولت ها و سازمان های بین المللی پیدا کند.
در این یادداشت کوتاه به ساختار فعلی نظام بین الملل از جنبه ی همکاری بین دول برای جهانی شدن و بین‌الملل گرایی نظر افکنده و تغییر پارادایمی را برای این روند در جهت نقش فعال تر افراد و گروه‌ها پیشنهاد کرده‌ایم.