چند روز پیش مطلبی را در ویرگول می‌خواندم که درش به معرفی نرم‌افزارهای ادوبی پرداخته شده بود. با توجه به آنکه پیش‌تر هم در یادداشتی به تجربه‌ی شیرینم از مهاجرت به گنو/لینوکس نوشته بودم، تصمیم گرفتم تا در یادداشتی دیگر به معرفی بهترین جایگزین‌های موجود برای محصولات شرکت معظم ادوبی بپردازم؛
البته با این شرایط:
کد منبع باز (اوپن سورس) باشند.
رایگان باشند.
امکان نصب در سیستم‌عامل‌های مبتنی بر هسته‌ی لینوکس (همچون اوبونتو و آرچ) را داشته باشند.
این مجموعه در دو پست تقدیم‌تان می‌گردد. پیشاپیش از اینکه وقت می گذارید و این یادداشت را مطالعه می‌فرمایید، کمال سپاس را از شما دارم.
شرکت بزرگ ادوبی بسیاری از نرم‌افزارها را که برای منظورهایی چون طراحی وب، ساخت لوگو، ویرایش عکس، فیلم، پی‌دی‌اف و دیگر موارد مورد استفاده قرار می‌گیرد، تولید می‌کند. با این حال محصولات ادوبی خرج زیادی را هم بر دوش شما خواهد گذاشت و حتی اگر شما حاضر باشید که این میزان مبلغ را هم از جیب مبارک‌تان خرج کنید (مثلا تحریم هم نباشیم!) ولی چنانچه کاربر سیستم عامل‌های مبتنی بر لینوکس باشید، نمی‌توانید از آن محصولات استفاده کنید.
در این یادداشت می‌خواهیم تعدادی از بهترین جایگزین‌های محصولات ادوبی را که برای لینوکس در دسترس هستند و مهم‌تر آنکه رایگان‌اند، برایتان فراهم کنیم. با ما همراه باشید.
یک: GIMP جایگزینی برای Adobe photoshop
فتوشاپ را به جرأت می‌توان محبوب‌ترین و پرکاربردترین ابزار ویرایش گرافیکی برای کاربران دانست، چه عادی و چه حرفهای. از فتوشاپ گفتن و تعریف کردن، شاید کاری بیهوده باشد آن هم در حالی‌که واژه‌ی «فتوشاپ» چه در لغت‌نامه‌های جدید و چه در زبان عامیانه به‌معنای ویرایش (دستکاری) عکس به کار برده می‌شود. (بگذریم که خیلی‌ها در مورد دستکاری فیلم هم از واژه فتوشاپ استفاده می‌کنند!)
وقتی سخن از بهترین جایگزین برای فتوشاپ به‌میان بیاید که قابل نصب در سیستم‌عامل‌های مبتنی‌بر لینوکس هم باشند، این گیمپ است که همواره می‌درخشد. گیمپ نرم‌افزاری اوپن سورس (کد منبع باز) و افزون بر گنو / لینوکس، قابل نصب بر روی ویندوز و مک هم هست. گیمپ شامل گزینه‌های بسیاری برای ساخت و طراحی آیکون، اشکال گوناگون گرافیکی، مدیریت رنگ و دیگر موارد است. گزینه‌های سفارشی‌سازی همراه با پلاگین‌های شخص ثالث موجود کار شما را آسان‌تر هم می‌کند. آخرین نسخه‌ی پایدار از این برنامه حدود دو ماه پیش عرضه شده است (نسخه 2.10.1۸).
ممکن است گیمپ در نسخه‌های مختلف لینوکس به طور پیش‌فرض نصب شده باشد؛ ولی در توزیع‌هایی مثل اوبونتو به‌خاطر کاهش حجم نسخه نصبی توزیع، معمولا آن را به‌طور پیش‌فرض همراه با اوبونتو ارائه نمی‌کنند. با این حال شما باز هم می‌توانید که برای نصب به مرکز نرم‌افزار (Software Center) توزیع موردنظرخود مراجعه فرمایید.
دریافت GIMP
دو: Inkscape جایگزین برای Adobe Illustrator
ادوبی ایلاستریتر در فارسی به‌معنای تصویرگر بوده که یکی دیگر از محصولات گرافیکی شرکت ادوبی است. ایلاستریتر نرم‌افزاری برداری است و تمامی محاسبات آن بر اساس ریاضیات است (تفاوت تصاویر برداری و پیکسلی). با استفاده از این نرم‌افزار می‌توان به تولید اشکال و تصاویر برداری پرداخت.
از ایلاستریتر بیشتر برای طراحی وکتور، لوگو، تصاویر و تمامی آثار برداری استفاده می‌شود. در مقایسه با فتوشاپ که از تصاویر پیکسلی بهره می‌گیرد، همان‌طور که گفتیم محاسبات ایلاستریتر بر اساس معادلات و روابط ریاضی است و این قابلیت باعث می‌شود که با هر اندازه زوم و یا تغییر اندازه بر روی تصویر، از کیفیت تصویر کاسته نشود و طرح‌هایی با قابلیت مقیاس پذیری خوبی داشته باشیم.۱
و اما یک جایگزین عالی برایش همانا Inkscape است. اینک‌اسکیپ نرم‌افزاری قوی در زمینه‌ی طراحی برداری است که با قالب SVG کار می‌کند. این نرم‌افزار با استفاده از ابزارهای قدرتمندی که در اختیار دارد، امکاناتی تقریبا برابربا ادوبی ایلاستریتر در اختیار کاربر قرار می‌دهد. به‌مانند ایلاستریتر، از آن جا که اینک‌اسکیپ با تصاویر برداری کار می‌کند و نه تصاویر نقطه‌ای (بیت مپ)، همیشه می‌توانید تصاویر به‌دست‌آمده را بدون کم‌ترین کاهش کیفیتی، دستکاری کنید و اندازه فونت‌هایش را به دلخواه خود تغییر دهید.
دریافت Inkscape
سه: Scribus جایگزین برای Adobe Indesign
ادوبی دیزاین برنامه‌ای بسیار کاربردی برای صنعت نشر کتاب، مجله و انواع پوستر است. از این ابزار معمولا برای ایجاد بروشورهای تبلیغاتی، مجله، روزنامه و کتاب در قطع‌های گوناگون استفاده می‌شود. ادوبی دیزاین از فرمت epub که برای کتاب‌های الکترونیکی به کار می‌رود به خوبی پشتیبانی می‌کند.
اسکرای‌بس را می‌توان به‌عنوان جایگزینی خوب برای ادوبی دیزاین معرفی کرد. با‌انکه ظاهر این برنامه کمی زمخت به‌نظر می‌آید ولی از نظر کارایی حرفهای بسیاری برای گفتن دارد. نکته‌ی مهمی که باید خاطرنشان کنم ایرادات این برنامه در کار با فونت‌های فارسی و به‌طور کلی RTL (راست‌چین) هست. در نسخه‌های قدیمی‌تر چنین امکانی فراهم نبود ولی در نسخه‌های جدیدتر (بیشتر برای سیستم‌عامل مک) پشتیبانی از زبان فارسی هم گنجانده شده و به‌خوبی هم کار می‌کند؛ ولی تجربه‌ی شخصی‌ام در اوبونتو نتیجه‌ی خوبی به‌همراه نداشت و به‌نظر می‌آید که سازندگانش باید در به‌روزرسانی‌های بعدی، مشکل پشتیبانی روان از زبان فارسی را هم حتما درنظر بگیرند.
دریافت Scribus
چهار: OpenShot جایگزینی برای Adobe Premiere
نرم افزار پریمیر همانند یک استودیوی مجهز فیلم‌سازی است. این نرم‌افزارْ قدیمی‌ترین نرم‌افزار دیداری و شنیداری دیجیتال است که برای کارهایی از قبیل تدوین و ویرایش ویدئو و همچنین ایجاد جلوه‌های ویژه استفاده می‌شود. ادوبی پریمیر در سال 2003 عرضه شد و پریمیر به نسخه‌های پیش از 2003 و پریمیر پرو به نسخه‌های پس از سال 2003 اشاره دارد.
از کاربردهای این محصول از ادوبی می‌توان به موارد زیر اشاره داشت:
- سرعت بالا در ویرایش و تدوین فیلم
- طراحی گرافیک و توسعه وب‌سایت
- ایجاد جلوه‌های صوتی و تصویری در فیلم
- پشتیبانی از بیشتر فرمت‌ها (مانند SWF)
- امکان ویرایش کلیپ‌های صوتی و تصویری و ترکیب‌شان با یکدیگر
- دارا بودن ابزارهایی برای ویرایش و مونتاژ فیلم، ویرایش و درج صدای فیلم
- ذخیره فیلم با هر فرمت و کیفیتی که مدنظر کاربر باشد.
- امکان درج متن و زیرنویس روی فیلم
-
و اما بهترین جایگزینی که می‌توانیم برای ادوبی پیریمیر (پرو) نام ببریم نرم‌افزار اوپن‌شات است. اوپن‌شات
در اوایل سال ۲۰۰۸، وقتی برای اولین بار اوبونتو رو نصب کردم، خیلی تحت تاثیر قرار گرفتم؛ ولی مثل خیلی از کاربران دیگه احتیاج به نرم‌افزاری برای ویرایش ویدئوها داشتم. بعد از کلی تحقیق، جست‌وجو، دانلود، کامپایل و نصب ویرایشگرهای ویدئویی مختلف، به این نتیجه رسیدم که هیچ‌کدوم مطابق میلم نیستن. من به ویرایشگری با چند ویژگی نیاز داشتم: سادگی در استفاده، قدرتمند بودن و پایداری بالا
این صحبت‌ها، گوشه‌ای از تاریخ ساخت این نرم‌افزار از سوی جاناتان توماس اهل تگزاس آمریکاست. فردی که به قول خود برای ایجاد نرم‌افزاری با سه ویژگی بالا اقدام کرد و نتیجه‌اش نرم‌افزاری بسیار کارا برای ویرایش ویدئوها شد.
اوپن‌شات ویرایشگر ویدئویی قدر قدرتی است که البته با کاربری آسان. رابط کاربری ساده و زیبا از ویژگی‌های این برنامه رایگان به حساب می‌آید.
از ویژگی‌هایی که این نرم‌افزار عالی رااز دیگر رقبای خود متمایز کرده می‌توان به موارد زیر اشاره داشت:۲
- پشتیبانی از تمامی فرمت‌های صوتی، تصویری و ویدئویی که بر مبنای FFmpeg هستند.
- سازگاری کامل با محیط گنوم و پشتیبانی از قابلیت Drag & Drop
- امکان استفاده‌ی بی‌شمار از فایل‌ها و لایه‌ها
- قابلیت تغییر اندازه، بریدن، چسباندن و ویرایش کلیپ‌ها
- امکان مشاهده‌ی پیش‌نمایش فایل خروجی در حین ویرایش فایل‌ها
- امکان ترکیب و قرار دادن واترمارک برای تصاویرِ استفاده شده در ویدئو
- امکان قرار دادن عنوان و زیرنویس برای ویدئوها (و همچنین قرار دادن عنوان‌های سه‌بعدی که نیازمند نرم‌افزار Blender است.)
- امکان استفاده از فایل‌های SVG و وکتورها برای ساخت عنوان ویدئو
- امکان ویرایش و ساخت فایل‌هایی با کیفیت بالا مثل HDV و AVCHD
- ترکیب صداها؛ و
- افکت‌های فوق‌العاده زیبا
دریافت OpenShot
پی‌نوشت: ۱. + ۲. +